ANBI-verslag

KvK-nr.   41028225
RSIN-nr. 807047818

Hieronder volgt het Activiteitenverslag over 2024 en het Beleidsplan 2023-2025

Activiteitenverslag over het jaar 2024

De Noaberdag vond weer plaats, Dagje Hellendoorn was een succes en natuurlijk waren weer de goedbezochte Paasactiviteiten (Palmpasenoptocht, Eieren zoeken, Paasvuur en Dauwtrappen met Hemelvaart). In ’t Schoapenschot werd een tentoonstelling gehouden van amateurkunstenaars verenigd onder de naam 't Kleurenpalet. Voor het eerst werd er in november een Slachtvisite gehouden, die goed ontvangen werd. Op Open Monumentendag bezochten meer dan 200 mensen het museum.

Het museum was geopend van mei tot en met oktober op dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag. Wekelijks werden demonstraties gegeven en knieperties gebakken.

 

Beleidsplan Stichting Oald Heldern De Noaberschop 2023-2025

 

Inleiding

In dit beleidsplan wordt beschreven hoe de Stichting Oald Heldern De Noaberschop er voorstaat aan het begin van het derde decennium van de 21^e eeuw. Welke doelen streeft de stichting na en welke middelen worden hiervoor ingezet? Hoe staat het museum er voor en welke activiteiten ontplooit de stichting? Hoe willen het bestuur en vrijwilligers dit in stand houden en verbeteren? Wat zijn kansen en bedreigingen voor het museum, voor het behoud, instandhouding en uitbreiding van de collectie, en voor het bewaren van tradities, taal, kunst en cultuur, het zogenaamde immateriële erfgoed. En tenslotte: welke toekomstplannen heeft de stichting?

 

Uitvloeisel van dit beleidsplan is een meerjarenplanning voor alle terreinen waarop de stichting actief is, met daaraan gekoppeld een communicatieplan. Zowel het beleidsplan, als het meerjarenplan en het communicatieplan wordt op regelmatige basis geactualiseerd.

 

Doelstelling

De Stichting Oald Heldern De Noaberschop stelt zich ten doel de kennis met betrekking tot de geschiedenis, de tradities en gebruiken, volkskunst, taal en literatuur, ambachten en boerenbedrijf  van het dorp Hellendoorn en naaste omgeving te bewaren, het verzamelen ervan te stimuleren, en te presenteren. De stichting stelt zich tevens ten doel om het beleven van oude gebruiken en tradities te stimuleren.

 

Doelgroepen

a.  de inwoners van Hellendoorn en naaste omgeving;

b.  toeristen;

c.  onderwijs;

d.  verenigingen en organisaties, ook buiten Hellendoorn.

 

 

Het museum

Erve Hofman: boerderij, erf, tuin en bijgebouwen

Het Erve Hofman, dat wil zeggen de boerderij, is een rijksmonument. De gemeente Hellendoorn is de eigenaar van dit monument en alle opstallen. Het Erve Hofman is een locatie met de nodige allure en uitstraling, en een van de markante en geliefde plekken in het dorp. In de laatste decennia is door de bouw van een rosmolen, een replica van een schaapskooi, een wagenloods, een hooiberg, het inrichten van een moestuin en het plaatsen van bijenkorven het terrein uitgegroeid tot een klein openluchtmuseum.

 

Het Erve Hofman heeft het karakter van een oudheidkamer en toont in het bijzonder de geschiedenis van het boerenbedrijf en bijbehorende ambachtelijke vaardigheden, zoals weven, spinnen, zandstrooien, houtdraaien, karnen, dorsen enz. Er is veel aandacht, mede door de aard van de collectie, voor gereedschappen, instrumenten, wagens en koetsen verband houdend met het boerenbedrijf. De boerderij is verdeeld in een deel, een potstal en een woongedeelte. Hoewel al deze gedeelten als museum in gebruik zijn, wordt getracht het oorspronkelijke karakter van deze onderdelen zichtbaar te houden.

 

Bijzondere onderdeel van het museum is de afdeling gewijd aan de streektaaldichteres Johanna van Buren. Op dit onderdeel berust een instandhoudingverplichting zoals afgesproken bij de fusie met de Stichting Johanna van Buren op 1 januari 2010.

 

Het Erve Hofman, erf en bijgebouwen lenen zich in het bijzonder voor het demonstreren van oude ambachtelijke vaardigheden. In samenwerking met andere partijen, zoals de Vereniging Ambachen Vrogger en Noew, de Helderse Voerluu, de Stichting Bello (wegtreintje), de stichting het Oale Karkhof etc. worden regelmatig activiteiten georganiseerd waarbij het publiek kennis kan maken met ambachten als weven, spinnen, dorsen, boter karnen en touwdraaien en houtbewerken.

Het Erve Hofman maakt in de beleving van de inwoners van het dorp terecht onderdeel uit van het gemeenschappelijk erfgoed. Men is er trots op, vertoeft er graag en bij bijzondere gelegenheden wordt er door derden in overleg met de stichting gebruik van gemaakt. Dit kunnen incidentele activiteiten zijn, maar ook jaarlijks terugkerende. De stichting ziet het als een daad van goed noaberschop om hieraan mee te werken met inachtneming van het bijzondere karakter van Erve Hofman, de geldende regels op het gebied van de horecawetgeving en bewaakt de zorgvuldigheid in het gebruik van boerderij, erf en bijgebouwen.

 

Timmerwerkplaats

In 2023 zal worden begonnen met de in passende stijl te bouwen timmerwerkplaats op het erf. De voorbereidingen hiervoor zijn in 2022 gestart. De werkplaats is een belangrijke aanvulling. Hiermee wordt aandacht gevraagd voor het aloude timmermansberoep. Bovendien kunnen vrijwilligers hun werkzaamheden beter en efficiënter uitvoeren.

 

Museumzolder

Sinds 2014 is de museumzolder in gebruik. Hier vinden wisselende tentoonstelling plaats met veel aandacht voor streekdrachten met een bovenregionale uitstraling. In een gedeelte van de zolder is ruimte voor een jaarlijkse kleinere expositie met een thema die aansluit op de actualiteit.

 

Presentatie

De presentatie van de informatie in de publieksruimte verdient voortdurende aandacht. Er is een digitale tafel in gebruik met historische informatie die interactief gebruikt kan worden. Ook voor kinderen zijn deze digitale tafels geschikt. Tevens is er een educatieve speurtocht voor kinderen. Daarnaast is er een audiotour. Deze nieuwe presentatietechnieken staan nog in de kinderschoenen en verdienen vernieuwing en verbetering.

Verder zijn er interactieve schermen met informatie over het tentoongestelde.

Toegankelijkheid minder validen

De toegankelijkheid voor minder validen is een voortdurend aandachtspunt. Met aandacht voor het historisch karakter van het gebouw zijn voorzieningen aangebracht om alle publieke ruimtes bereikbaar te maken voor minder validen, waaronder rolstoelgebruikers en gebruikers van een scootmobiel.  Het museum beschikt over een traplift en heeft op de bovenverdieping een rolstoel en rollator beschikbaar. Tevens is er een invalidentoilet.

 

De Valkhof

De Valkhof is eigendom van de Stichting De Valkhof. De Stichting Oald Heldern De Noaberschop huurt een deel van het pand voor het onderbrengen van de omvangrijke collectie, het voorbereiden van exposities, behoudswerkzaamheden ten behoeve van de collectie, vergaderingen, administratieve werkzaamheden, het onderbrengen van het archief en de winkelvoorraad.

De Valkhof, in het bijzonder de gelagkamer, de vergaderkamer en de keuken, wordt op reguliere basis gebruikt door de Hellendoornse Boerendansers. Tevens wordt deze ruimte incidenteel door derden gebruikt in overleg met en onder auspiciën van de Stichting.

 

De collecties

De collecties bestaan uit vier te onderscheiden thematische onderdelen:

a. voorwerpen en documenten betrekking hebbend op het agrarische verleden;

b. voorwerpen en documenten betrekking hebbend op het dorpsleven en oude ambachten;

c. voorwerpen en documenten betrekking hebbend op het leven en werk van de streektaaldichteres Johanna van Buren;

d. een omvangrijke collectie streekdrachten van bovenregionaal belang, grotendeels afkomstig van de verzamelaar Wielent Harms.

 

Cultuurhistorisch onderzoek

De collecties worden niet alleen opgebouwd en in stand gehouden ten behoeve van (tijdelijke) presentatie in een van het museum, maar ook om onderzoek naar de geschiedenis van het dorp, de gebruiken, taal, cultuurhistorie enz. mogelijk te maken, te ondersteunen en te stimuleren. Samenwerking in deze vindt plaats met de werkgroep Luu veur Oald Niejs sprokkeln en de Historisch Kring Hellendoorn-Nijverdal.

 

Registratie

De museumcollecties zijn in de loop der jaren grotendeels geïnventariseerd, behoudens de in 2014 verworven kledingcollectie. Aan de registratie hiervan wordt intensief gewerkt; naar verwachting zal de basisregistratie in 2017 voltooid zijn. De database waarin de geregistreerde objecten beschreven staan, dient aangepast te worden aan de eisen van deze tijd. Onderzocht moet worden of (een deel van) de registratie via internet ontsloten kan worden (zie ook de paragraaf: Digitaal archief).

 

Klimaatbeheersing

De klimaatbeheersing in beide museumgebouwen voldoet niet volledig aan de eisen in verband met de aard van de gebouwen. Dit geldt vooral voor het Erve Hofman, aangezien dit Rijksmonument zoveel mogelijk in de oorspronkelijk staat moet blijven en bepaalde aanpassingen niet toegestaan zijn.

 

Digitaal archief

Naast fysieke voorwerpen en documenten wordt tevens een digitaal archief aangelegd. Dit digitaal archief bestaat uit fotografische reproducties zowel uit de collectie als uit digitale reproducties van vooral foto’s die de Stichting niet in eigendom heeft. De afbeeldingen worden actief beschikbaar gesteld via de website en belangstellenden kunnen voor een gering bedrag afdrukken dan wel digitale kopieën bestellen.

 

Verwerven en afstoten

Er vinden voortdurend acquisities plaats door schenking en aankoop.  Komende jaren zal er een wensenlijst van belangrijke aanvullingen op de collectie worden opgesteld om actief deze stukken te kunnen verwerven. Daartoe zal er een jaarlijks aankoopbudget worden vastgesteld.

Collectiebeleid omvat niet alleen acquisitie, registratie, beschikbaarstelling en onderhoud, maar ook een afschrijfbeleid: het afstoten van doubletten en overtollig materiaal door schenking aan derden, verkoop of vernietiging. Om een verantwoord afschrijfbeleid mogelijk te maken is het van belang de kerncollectie nader vast te stellen (welke delen van de collectie zijn onmisbaar of van groot belang voor de realisering van de doelstelling), alsmede de cultuurhistorische waarde van de verschillende collectieonderdelen nader te bepalen.

 

Calamiteitenplan en verbeterpunten

Voor het museum is een calamiteitenplan opgesteld en er bestaat een Collectie Hulpverleningsplan met een CHV-lijst, waarop de belangrijkste objecten staan die in geval van nood onmiddellijk geëvacueerd worden of als eerste in aanmerking komen voor herstel of restauratie.

De belangrijkste documenten, en in ieder geval de unica, worden digitaal gereproduceerd en opgeslagen.

Voor het museum is een verbeterplan in werking. Vrijwilligers en bestuursleden kunnen verbeterpunten aangeven. Deze worden vervolgens in de maandelijkse bestuursvergadering besproken.

 

 

Activiteiten en immaterieel erfgoed

a. Noaberoamd en Noabermiddag.

Jaarlijks vindt er een Noaberoamd en/of Noabermiddag plaats. Deze is in de eerste plaats bedoeld als bindend element tussen de Stichting en haar donateurs, de Noabers, en de Noabers onderling. Tevens biedt de Noaberoamd de gelegenheid Noabers en andere belangstellende kennis te laten maken met een bijzondere presentatie van de streektaal, muziek, folklore of cultuurhistorie.

 

b. Paasgebruiken

De Stichting organiseert jaarlijks vier traditionele paasgebruiken.

1. De Palmpoasenoptocht. Regelmatig wordt hierbij aandacht besteed aan de historisch verantwoorde palmpasen hoewel het bestuur zich realiseert dat in een levende traditie vernieuwingen onvermijdelijk zijn.

2. Eierkulen. Het Eierkulen vindt plaats op of in nabijheid van het historische Kuulbargien op de Hellendoornse berg. Overigens bestaat dit gebruik niet uit het traditionele ‘kulen’ (rollen) van eieren, maar uit het verstoppen van eieren, die door kinderen worden opgezocht. Komend jaar wordt bekeken of het traditionele kulen, dat nog tot in de jaren zestig van de vorige eeuw werd beoefend, weer in ere kan worden hersteld.

3. Poasvuur. Op Paaszondag wordt traditioneel het Poasvuur ontstoken door een van de oudste inwoners van het dorp. Net als de Palmpoasenoptocht trekt deze traditie bijzonder veel mensen. Deze grote toeloop stelt bijzondere eisen aan de locatie. In nauw contact met de verantwoordelijke ambtenaren van de gemeente Hellendoorn wordt een goede locatie gezocht die geschikt is voor de aanvoer van voldoende hout, het verantwoord en veilig bouwen van een boaken,  die voldoet aan de milieueisen, berekend is op grote toeschouwersaantallen en waarbij het opruimen van het restant en het schoonmaken mogelijk is.

4. De paasgebruiken worden afgesloten op Hemelvaartsdag, wanneer het traditionele dauwtrappen wordt ingeluid door de Hellendoornse Harmonie, die in alle vroegte de dauwtrappers oproept.

 

c. Kunst in ’t Schoapenschot.

Sinds geruime tijd wordt jaarlijks de schaapskooi, ‘t Schoapenschot, beschikbaar gesteld voor een tentoonstelling van amateurkunstenaars uit Hellendoorn.

 

d. Winterexpositie

Tussen Kerst en Oudjaarsdag krijgen wisselende kunstenaars er op de museumzolder de gelegenheid hun werk te exposeren. De kunstenaar(s) is (zijn) een groot deel van de tijd aanwezig, waardoor er bijzondere gesprekken plaats vinden en de expositie een intiem karakter krijgt.

 

e. Dagje Hellendoorn

Tijdens het jaarlijkse Dagje Hellendoorn maakt de inwoner van Hellendoorn en in het bijzonder de toerist kennis met traditionele ambachten van zowel agrarische als andere aard. Deze activiteit heeft mede tot doel het oude ambacht levend te houden, de vaardigheden op peil te houden en nieuwe beoefenaren aan te trekken.

 

f. Biej oons op de Delle

In 2022 zijn we gestart met het organiseren van workshops spinnen, weven en quilten, alsmede het houden van lezingen. Deze activiteiten zijn gericht op het uitdragen en behouden van de kennis over oude ambachten en leveren een bijdrage aan het verduurzamen van materialen.

 

Van alle jaarlijkse, bovengenoemde activiteiten zijn draaiboeken samengesteld, die tevens een lijst van uitvoerenden bevat.

Marketing en PR

Marketing

Het vermarkten van de ‘producten’ van Oald Heldern De Noaberschop zal deze beleidsperiode meer aandacht krijgen. Er worden activiteiten ontwikkeld om het aantal bezoekers van het vernieuwde museum Erve Hofman met museumzolder en kledingcollectie te verhogen. Het aanbieden van activiteiten in samenwerking met andere organisaties heeft hierbij prioriteit. Het museum is ingeschreven bij Busidee, maakt onderdeel uit van een gezamenlijk aanbod van Hellendoornse musea onder de naam Historisch Hellendoorn, is opgenomen in het vernieuwde Goapad en neemt deel aan de kunstmanifestatie Kleurrijk Hellendoorn. In het najaar wordt geëxperimenteerd met een herfstmarkt en met kerst is er de jaarlijkse Noabertocht, een wandeling door de omgeving geschikt voor gezinnen.

 

PR

Voor de PR van alle activiteiten en voor het museum als zodanig wordt regelmatig een communicatieplan opgesteld. In dit plan wordt per activiteit en per museum vermeld welke PR plaats zal vinden, wanneer dit gebeurt en wat de kosten daarvan zijn.

De PR-middelen zijn divers: website, de jaarlijkse Noabersproake, folders voor het museum, affiches en flyers voor bijzondere tentoonstellingen en activiteiten, e-mailberichten en persberichten. Het bestuur onderhoudt daarnaast goede contacten met plaatselijke en regionale journalisten en media.

 

Inkomsten / vermogensbeheer

Stichting Oald Heldern De Noaberschop verkrijgt haar inkomsten op de volgende manieren:

• Een jaarlijkse bijdrage uit het dorpsbudget, verstrekt door de Dorpsraad. Hiertoe wordt ieder jaar een gespecificeerd verzoek ingediend. De bedragen zijn afhankelijk van de geplande activiteiten;
• Entreegelden museum;
• Noaberbijdrage. De stichting heeft ca. 1100 Noabers (leden) die jaarlijks een bijdrage betalen. Dit is de belangrijkste inkomstenbron;
• Verkoop. In het museum zijn allerlei artikelen te koop, alsmede honing en knieperties (een soort wafels);
• Bijdragen van diverse fondsen en bedrijven naar aanleiding van gerichte aanvragen voor bijzondere activiteiten;
• Giften.

 

Publicaties

De Stichting geeft op onregelmatige basis publicaties uit of verleent haar medewerking aan het uitgeven van publicaties met betrekking tot haar werkterrein.

Bedrijfsvoering, veiligheid en financiën

Het bestuur heeft tot taak de belangen van de Stichting in zijn algemeenheid en te allen tijde te behartigen en in het bijzonder dit beleidsplan uit te voeren. De taakverdeling van het bestuur is verdeeld over de volgende terreinen:

• voorzitterschap;
• penningmeester;
• secretaris;
• procedures en veiligheid van het museum;
• PR en onderhoud website;
• collectiebeheer en digitalisering, met bijzondere aandacht voor de Collectie Johanna van Buren;
• onderhoud gebouwen en terreinen;

jaarlijkse activiteiten.

 

Het bestuur vergadert maandelijks.

 

De Stichting kent donateurs, de zogenaamde Noabers. Deze meer dan twaalfhonderd Noabers vormen het belangrijkste fundament voor de Stichting. Zij leveren een groot deel van de benodigde financiën en uit hun midden worden de noodzakelijke vrijwilligers gerekruteerd. De stichting een vijftal hoofdsponsors uit het Hellendoorns bedrijfsleven, de zogenaamde Nööste Noabers.

De Stichting beschikt over meer dan honderd vrijwilligers. In de visie van het bestuur vormen zij de kern van de Stichting en zijn de vrijwilligers een voorwaarde voor het dagelijks functioneren en het voortbestaan van de stichting.

Het bestuur onderhoudt regelmatig contact met de vrijwilligers door het organiseren van vrijwilligersbijeenkomsten, minimaal een aan het begin van het museumseizoen en een aan het eind daarvan. Jaarlijks is er een attentie voor de vrijwilligers. Het bestuur zorgt bovendien voor de noodzakelijke aanvulling van vrijwilligers. Speciale aandacht behoeft de kennisoverdracht naar en tussen de vrijwilligers, in het bijzonder met betrekking tot de gidsen of suppoosten.

 

Om de veiligheid en het welzijn van de vrijwilligers en de bescherming van de collectie te optimaliseren is er een veiligheids- en calamiteitenplan opgesteld. Hierin zijn onder meer beschreven de maatregelen rond brandveiligheid, de vluchtroutes en de acties bij calamiteiten. Daarnaast voorziet het veiligheidsplan in een lijst van meest kostbare voorwerpen die bij calamiteiten zo mogelijk als eerste moeten worden veilig gesteld als wel achteraf als eerste zo mogelijk worden gerestaureerd.

 

Er wordt jaarlijks een begroting en een afrekening opgesteld door de penningmeester. De stichting ontvangt een bescheiden subsidie van de gemeente Hellendoorn via de Dorpsraad.